استان گلستان و شهر گرگان

استان گلستان نگارستان ایران سرزمینی است با تنوع اقلیمی و فرهنگی بی نظیر که در شمال کشور و در کرانه جنوب شرقی دریای خزر جای گرفته است. این استان که زمانی بخشی از مازندران بود از سال ۱۳۷۶ هجری شمسی به صورت استانی مستقل شناخته شد و شهر گرگان به عنوان مرکز آن نقش مهمی در تاریخ فرهنگ و اقتصاد منطقه ایفا می کند. گرگان امروزی که در گذشته با نام استرآباد شناخته می شد دارای پیشینه ای کهن است و آثاری از تمدن های باستانی تا دوران معاصر را در خود جای داده است. سفر به این دیار فرصتی است برای آشنایی با طبیعتی بکر از جنگل های هیرکانی باستانی گرفته تا دشت های وسیع ترکمن صحرا و نیز درک همزیستی مسالمت آمیز اقوام و فرهنگ های مختلف. این مقاله راهنمایی جامع برای شناخت استان گلستان و شهر گرگان است و اطلاعاتی کامل درباره جغرافیا تاریخ مردم شناسی فرهنگ اقتصاد ترابری و جاذبه های گردشگری این منطقه ارائه می دهد تا برای برنامه ریزی سفر یا افزایش دانش شما در این زمینه سودمند باشد.

جغرافیا و آب و هوا

استان گلستان و مرکز آن شهر گرگان از موقعیت جغرافیایی ویژه ای برخوردارند که تنوع اقلیمی و چشم اندازهای طبیعی گوناگونی را پدید آورده است. این منطقه در شمال ایران در جوار دریای مازندران و خلیج گرگان و در دامنه شمالی رشته کوه های البرز شرقی واقع شده است. این همجواری با دریا و کوهستان آب و هوایی معتدل و نیمه مرطوب را برای بخش هایی از استان به ویژه در نواحی جنوبی و مرکزی فراهم آورده است. در مقابل بخش های شمالی استان به دلیل دوری از کوه و نزدیکی به مرز ترکمنستان اقلیمی خشک و نیمه خشک دارند که با دشت های وسیع و گاه شوره زار مشخص می شود. این تفاوت اقلیمی در پوشش گیاهی و نوع فعالیت های کشاورزی و دامپروری در مناطق مختلف استان نیز منعکس شده است و گلستان را به سرزمینی چهارفصل با چشم اندازهای متغیر تبدیل کرده است.

موقعیت

شهر گرگان مرکز استان گلستان در مختصات جغرافیایی تقریبی ۳۶ درجه و ۵۰ دقیقه عرض شمالی و ۵۴ درجه و ۲۵ دقیقه طول شرقی قرار دارد. این شهر در بخش جنوبی استان واقع شده و از شمال به شهرستان آق قلا از شرق به شهرستان علی آباد کتول از غرب به شهرستان کردکوی و از جنوب به دامنه های شمالی رشته کوه البرز و در نهایت به استان های سمنان و خراسان شمالی محدود می شود. نزدیکی گرگان به دریای خزر از طریق خلیج گرگان و نیز قرارگیری در مسیر ارتباطی مهم بین استان های شمالی و شمال شرقی کشور به موقعیت استراتژیک و اهمیت ترابری آن افزوده است. ارتفاع شهر گرگان از سطح دریا حدود ۱۷۶ متر است که نشان دهنده قرارگیری آن در منطقه جلگه ای و کوهپایه ای است.

اقلیم

اقلیم شهر گرگان عموماً از نوع معتدل خزری است هرچند تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار دارد. تابستان ها در این شهر نسبتاً گرم و مرطوب و زمستان ها معتدل و بارانی است. میانگین دمای سالانه در گرگان حدود ۱۷.۸ درجه سانتی گراد گزارش شده است. بیشترین دما در ماه های گرم سال (مانند تیر و مرداد) و کمترین دما در ماه های سرد سال (مانند دی و بهمن) ثبت می شود. میزان بارش سالانه نیز در گرگان قابل توجه است و به طور میانگین حدود ۵۸۳.۸ میلی متر است که بیشتر آن در فصول پاییز و زمستان رخ می دهد. رطوبت نسبی هوا در گرگان نیز بالا است به خصوص در نزدیکی دریا و در فصول گرم سال که گاهی منجر به شرجی شدن هوا می شود. باد غالب در این منطقه از جهت های غربی و جنوب غربی می وزد. شهر گرگان به طور متوسط ۱۴.۴ روز در سال یخبندان دارد که این میزان در مناطق کوهستانی استان بیشتر است.

وضعیت ناهمواری

استان گلستان از نظر ناهمواری به سه بخش اصلی تقسیم می شود: ناحیه کوهستانی ناحیه کوهپایه ای و ناحیه جلگه ای. ناحیه کوهستانی در بخش جنوبی استان قرار دارد و شامل دامنه های شمالی رشته کوه البرز شرقی است. ارتفاع در این ناحیه از حدود ۵۰۰ متر تا بیش از ۳۰۰۰ متر (با قله شاهوار به ارتفاع ۳۳۲۰ متر در جنوب غربی استان) متغیر است و پوشیده از جنگل های انبوه هیرکانی و مراتع ییلاقی است. ناحیه کوهپایه ای در میان ناحیه کوهستانی و جلگه ای قرار گرفته و شامل تپه های ماسه ای تپه ماهورها و اراضی فرسایش یافته است که عموماً پوشش جنگلی دارند. این منطقه دارای سفره های آب زیرزمینی غنی است. ناحیه جلگه ای و اراضی پست وسیع ترین بخش استان را تشکیل می دهد و از حاشیه دریای خزر در شمال تا دامنه کوهپایه ها در جنوب کشیده شده است. ارتفاع در این ناحیه کم است و به تدریج به سمت شرق افزایش می یابد. این منطقه به ویژه نوار میانی آن که آب و هوای معتدل دارد مهم ترین کانون فعالیت های کشاورزی و استقرار جمعیت استان محسوب می شود.

پیشینه تاریخی

سرزمین گلستان با توجه به موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی غنی از دیرباز مورد توجه انسان ها بوده و دارای پیشینه ای تاریخی بسیار کهن است. شواهد باستان شناسی نشان می دهد که این منطقه از حدود ۷ هزار سال پیش مسکونی بوده و تمدن های پیشرفته ای در آن شکل گرفته است. نام این سرزمین در منابع باستانی به صورت های گوناگونی ذکر شده که نشان از اهمیت آن در دوران مختلف دارد. از دوران پیش از اسلام تا پس از آن این منطقه شاهد حوادث تاریخی مهمی بوده و بخشی از قلمرو حکومت های بزرگ ایران و منطقه محسوب می شده است. بررسی پیشینه تاریخی این استان و شهر گرگان درک عمیق تری از ریشه ها و تحولات فرهنگی و اجتماعی مردمان این دیار به ما می دهد.

تاریخچه استان گلستان

پیشینه تاریخی منطقه کنونی استان گلستان به هزاره های قبل از میلاد مسیح بازمی گردد. کاوش های باستان شناسی در مکان هایی مانند تورنگ تپه و شاه تپه قدمت سکونت انسان در این منطقه را تا حدود ۵۰۰۰ سال پیش از میلاد (دوران نوسنگی) تخمین می زند. نام این سرزمین در سنگ نوشته های دوران هخامنشی به صورت «ورگانه» و در منابع یونانی به صورت «هیرکانیا» آمده است که به معنای «سرزمین گرگ ها» است. این منطقه در دوران اشکانیان و ساسانیان نیز اهمیت فراوانی داشته و بخشی از قلمرو این شاهنشاهی ها بوده است. ساخت دیوار بزرگ گرگان (که به سد سکندر نیز شهرت دارد) در دوران ساسانیان نشان دهنده اهمیت دفاعی این منطقه در برابر هجوم اقوام شمالی است. پس از ورود اسلام به ایران این منطقه نیز تحت تأثیر قرار گرفت و در دوران اسلامی با نام «جرجان» شناخته می شد. در سده های اولیه اسلامی جرجان شهری آباد و مهم بود و مرکز ایالت جرجان محسوب می شد. در دوران فرمانروایی های محلی ایرانی مانند آل زیار این منطقه به اوج شکوفایی خود رسید. قابوس بن وشمگیر از مشهورترین فرمانروایان آل زیار بود که برج گنبد قابوس به دستور او ساخته شد. این منطقه در دوران سلجوقیان خوارزمشاهیان مغول تیموریان صفویان و قاجاریه نیز بخشی از قلمرو ایران بوده و تحولات زیادی را از سر گذرانده است. استان گلستان کنونی در سال ۱۳۷۶ با جدا شدن از استان مازندران تأسیس شد.

تاریخچه گرگان

شهر گرگان کنونی تا سال ۱۳۱۶ شمسی «استرآباد» نام داشت. استرآباد در دوران اسلامی و پس از ویرانی شهر جرجان (گرگان قدیم که در نزدیکی گنبد کاووس امروزی قرار داشت) به تدریج به شهر اصلی و مرکزیت منطقه تبدیل شد. استرآباد نیز پیشینه ای کهن دارد و برخی ریشه آن را به دوران پیش از اسلام و شهری به نام زادراکارتا نسبت می دهند. نام استرآباد در منابع تاریخی دوران اسلامی به کرات ذکر شده و نشان دهنده اهمیت آن به عنوان یک مرکز تجاری و فرهنگی به ویژه در مسیر جاده ابریشم بوده است. در دوران صفویه استرآباد به دلیل تعداد زیاد سادات به «دارالمؤمنین» شهرت یافت. در دوران قاجاریه نیز این شهر نقش مهمی ایفا کرد و پایگاه اصلی قبیله قاجار بود. آقامحمدخان قاجار بنیان گذار سلسله قاجار در استرآباد متولد شد. در سال ۱۳۱۶ شمسی به دستور رضاشاه نام استرآباد به گرگان تغییر یافت تا یادآور نام باستانی ایالت گرگان باشد. شهر گرگان از آن زمان تاکنون به رشد و توسعه خود ادامه داده و پس از تأسیس استان گلستان در سال ۱۳۷۶ به عنوان مرکز این استان اهمیت بیشتری یافته است.

بافت قدیم گرگان

بافت قدیم شهر گرگان یکی از ارزشمندترین و وسیع ترین بافت های تاریخی در شمال ایران است که در سال ۱۳۱۰ شمسی به ثبت ملی رسیده است. این بافت با مساحتی حدود ۱۶۲ هکتار نمادی از سبک معماری دوران قاجار و اوایل پهلوی در این منطقه است. بافت قدیم گرگان شامل سه محله اصلی به نام های نعلبندان سبزه مشهد و سبزه میدان است که خود به گذرهای فرعی و محلات کوچکتر تقسیم می شوند. خانه های تاریخی متعددی با ویژگی های معماری بومی از جمله خانه های باقری مفیدیان میرشهیدی خراسانی شفیعی شیرنگی و امیرلطیفی در این بافت قرار دارند که بسیاری از آن ها مرمت شده و برخی کاربری گردشگری یافته اند. وجود بناهای مذهبی مانند مسجد جامع گرگان و مدارس قدیمی همچون مدرسه عمادیه (متعلق به دوره صفوی) در این بافت نشان دهنده اهمیت فرهنگی و مذهبی آن در طول تاریخ است. بازار نعلبندان نیز که یکی از قدیمی ترین بازارهای منطقه است در قلب بافت قدیم گرگان قرار دارد و همچنان فعال است. قدم زدن در کوچه پس کوچه های بافت قدیم گرگان تجربه ای منحصر به فرد برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ این شهر است.

مردم شناسی

استان گلستان به دلیل موقعیت جغرافیایی خاص خود در مسیر مهاجرت ها و تبادلات فرهنگی از دیرباز محل سکونت اقوام و گروه های زبانی مختلف بوده است. این تنوع قومی مذهبی و زبانی گلستان را به «نگارستان ایران» شهرت داده است. شناخت مردم این استان شامل بررسی ترکیب جمعیتی پراکندگی اقوام زبان ها و گویش های رایج و تنوع مذهبی آن هاست. این ویژگی های مردم شناختی در آداب و رسوم فرهنگ پوشش و سبک زندگی مردم گلستان بازتاب یافته و جلوه های زیبایی از همزیستی و تنوع فرهنگی را در این منطقه به نمایش گذاشته است.

جمعیت

بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ جمعیت استان گلستان برابر با ۱,۸۶۸,۶۱۹ نفر بوده است. شهر گرگان به عنوان مرکز استان پرجمعیت ترین شهر گلستان و بیست و چهارمین شهر پرجمعیت ایران است و در سال ۱۳۹۵ جمعیتی بالغ بر ۳۵۰,۶۷۶ نفر داشته است. استان گلستان به ویژه شهر گرگان در دهه های اخیر شاهد رشد جمعیت قابل توجهی بوده که بخشی از آن ناشی از مهاجرت از سایر استان ها و مناطق روستایی به شهرهاست. این رشد جمعیت ترکیب جمعیتی استان را نیز تحت تأثیر قرار داده و تنوع اقوام و فرهنگ ها را در مناطق شهری به ویژه در گرگان افزایش داده است. حدود ۵۳.۳ درصد جمعیت استان در مناطق شهری و ۴۶.۶۳ درصد در مناطق روستایی سکونت دارند.

قومیت

استان گلستان میزبان اقوام متعددی است که در کنار یکدیگر زندگی می کنند. بومیان این منطقه شامل طبری ها (مازندرانی ها و کتول ها) هستند که عمدتاً در بخش های غربی جنوبی و مرکزی استان ساکنند. علاوه بر بومیان اقوام مهاجری نیز در طول تاریخ و به ویژه در دهه های اخیر در این استان ساکن شده اند. ترکمن ها یکی از بزرگترین اقوام ساکن در گلستان هستند که عمدتاً در بخش های شمالی و مرکزی استان به ویژه در ترکمن صحرا زندگی می کنند. سیستانی ها و بلوچ ها نیز جمعیت قابل توجهی را در استان تشکیل می دهند و بیشتر در مرکز و جنوب استان سکونت دارند. کردها (عمدتاً کردهای خراسان) آذری ها (ترک های آذربایجان) و قزاق ها نیز از دیگر اقوام ساکن در گلستان هستند. این تنوع قومی استان گلستان را به موزاییکی از فرهنگ ها و آداب و رسوم مختلف تبدیل کرده است.

زبان و اقوام

با توجه به تنوع قومی در استان گلستان زبان ها و گویش های مختلفی در این منطقه رایج است. زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و مشترک در سراسر استان کاربرد دارد به ویژه در مناطق شهری و در میان اقوام مختلف برای برقراری ارتباط. طبری ها در بخش هایی از استان به زبان مازندرانی و گویش های محلی آن مانند گویش گرگانی (استرآبادی) گویش کتولی و گویش زیارتی صحبت می کنند. زبان مازندرانی از زبان های شمال غربی ایران و دارای ریشه در زبان پهلوی اشکانی است. ترکمن ها به زبان ترکمنی که از زبان های ترکی تبار است تکلم می کنند. سیستانی ها به گویش سیستانی صحبت می کنند که از گویش های جنوب شرقی فارسی است. کردها نیز به زبان کردی و گویش های مربوط به منطقه مبدأ خود صحبت می کنند. آذری ها به زبان ترکی آذربایجانی و قزاق ها به زبان قزاقی سخن می گویند. این تنوع زبانی یکی از ویژگی های بارز فرهنگی استان گلستان محسوب می شود.

مذهب

استان گلستان از نظر مذهبی نیز متنوع است و پیروان مذاهب مختلف در آن زندگی می کنند. اکثریت جمعیت استان را شیعیان تشکیل می دهند که عمدتاً شامل فارسی زبانان طبری ها سیستانی ها و بخش هایی از ترک ها (مانند ترک های خراسان و آذری ها) هستند. اهل سنت نیز بخش قابل توجهی از جمعیت استان را شامل می شوند که بیشتر آن ها را ترکمن ها بلوچ ها و قزاق ها تشکیل می دهند. اهل سنت استان گلستان عمدتاً پیرو مذهب حنفی هستند هرچند اقلیت کوچکی نیز پیرو مذهب شافعی هستند. همزیستی مسالمت آمیز میان شیعیان و اهل سنت یکی از جلوه های زیبای فرهنگی و اجتماعی در استان گلستان است. اقلیت های مذهبی دیگری مانند بهائیان نیز در استان ساکن هستند.

فرهنگ

فرهنگ مردم گرگان و استان گلستان بازتابی از پیشینه تاریخی غنی تنوع قومی و موقعیت جغرافیایی خاص این منطقه است. همزیستی اقوام مختلف با آداب و رسوم زبان ها و مذاهب گوناگون فرهنگی پویا و رنگارنگ را در این دیار پدید آورده است. فرهنگ مردم گرگان به عنوان مرکز استان تحت تأثیر فرهنگ عمومی استان و همچنین ویژگی های خاص بومی منطقه استرآباد قدیم قرار دارد. پوشش محلی موسیقی رقص های آیینی جشن ها و مراسم سنتی صنایع دستی و غذاهای بومی همگی بخش هایی از این فرهنگ غنی هستند که نشان دهنده هویت و سبک زندگی مردمان این سرزمین است.

فرهنگ مردم گرگان

فرهنگ مردم گرگان ترکیبی از سنت های بومی منطقه استرآباد (طبری ها و فارسی زبانان بومی) و تأثیرات فرهنگی اقوام مهاجر است. مردم گرگان مهمان نواز و خونگرم هستند و به حفظ سنت ها و آداب و رسوم خود اهمیت می دهند. برگزاری مراسم مذهبی جشن های ملی و محلی و حفظ صنایع دستی بومی از جمله جنبه های فرهنگی مردم این شهر است. در سال های اخیر با رشد و توسعه شهر و افزایش مهاجرت فرهنگ شهرنشینی نیز در گرگان گسترش یافته است اما هنوز بسیاری از ویژگی های فرهنگی بومی به ویژه در محلات قدیمی و در میان خانواده های اصیل گرگانی حفظ شده است. رویدادهای فرهنگی مانند جشنواره بین المللی اقوام ایران زمین که هر ساله در گرگان برگزار می شود فرصتی برای نمایش و معرفی تنوع فرهنگی استان و تبادل فرهنگی بین اقوام مختلف است.

پوشش محلی استان گلستان

پوشش محلی در استان گلستان بسیار متنوع است و نمایانگر هویت قومی و فرهنگی اقوام ساکن در این منطقه است. هر قوم دارای لباس های سنتی خاص خود است که در طرح رنگ جنس و تزئینات با یکدیگر تفاوت دارند. لباس های ترکمنی از جمله شناخته شده ترین پوشش های محلی در گلستان هستند که با رنگ های شاد سوزن دوزی های ظریف و کلاه های پشمی (تِلپِک) برای مردان و چارقد و زیورآلات نقره ای برای زنان مشخص می شوند. لباس های بومی طبری (مازندرانی و کتولی) نیز دارای ویژگی های خاص خود هستند که معمولاً شامل پیراهن های رنگارنگ دامن های بلند و چین دار و سربندهای سنتی است. لباس های محلی سیستانی و بلوچی نیز که توسط اقوام سیستانی و بلوچ ساکن در استان پوشیده می شوند دارای طرح ها و دوخت های منحصر به فردی هستند. اگرچه استفاده روزمره از پوشش محلی کمتر شده است اما در مراسم خاص جشن ها و جشنواره ها مردم با پوشیدن لباس های سنتی خود زیبایی و تنوع فرهنگی استان را به نمایش می گذارند.

اقتصاد و صنعت

اقتصاد استان گلستان به شدت تحت تأثیر موقعیت جغرافیایی و منابع طبیعی آن قرار دارد. این استان به دلیل داشتن زمین های حاصلخیز و آب و هوای مناسب در بخش هایی یکی از قطب های مهم کشاورزی در ایران محسوب می شود. علاوه بر کشاورزی دامپروری نیز در استان گلستان رونق دارد. فعالیت های صنعتی در استان بیشتر مرتبط با بخش کشاورزی و فرآوری محصولات آن است. در سال های اخیر تلاش هایی برای توسعه بخش های دیگر اقتصادی مانند گردشگری و صنعت نیز صورت گرفته است. شناخت اقتصاد استان گلستان شامل بررسی بخش های مختلف تولیدی بازارها و مراکز خرید مهم و زیرساخت های اقتصادی موجود است.

کشاورزی و دام پروری

کشاورزی ستون فقرات اقتصاد استان گلستان است. این استان با داشتن بیش از دو میلیون هکتار زمین زیر کشت (آبی و دیم) یکی از تولیدکنندگان اصلی محصولات کشاورزی در کشور است. گندم و جو از مهم ترین محصولات زراعی استان هستند و گلستان سهم قابل توجهی در تولید گندم کشور دارد. پنبه یکی دیگر از محصولات استراتژیک استان است و گلستان بیش از ۵۰ درصد پنبه کشور را تولید می کند. دانه های روغنی مانند سویا آفتابگردان کلزا و بادام زمینی نیز به وفور در استان کشت می شوند و گلستان در تولید دانه های روغنی رتبه نخست کشور را داراست. برنج سبزیجات خیار کاهو زیتون و انواع میوه نیز در استان تولید می شود. دامپروری نیز در استان گلستان به دو صورت سنتی (عمدتاً توسط ایلات کوچ رو مانند ترکمن ها و کردها) و صنعتی (مرغداری ها و گاوداری ها) انجام می شود. پرورش کرم ابریشم در شرق استان پرورش ماهی در آب بندها و دریاچه های مصنوعی و ماهیگیری در خلیج گرگان نیز از دیگر فعالیت های مرتبط با این بخش هستند.

بهترین بازارها و مراکز خرید استان گلستان

استان گلستان دارای بازارهای سنتی و مراکز خرید مدرن متعددی است که برای خرید کالاها و محصولات مختلف به ویژه سوغات و صنایع دستی استان مناسب هستند. بازار نعلبندان در بافت قدیم گرگان یکی از قدیمی ترین و معروف ترین بازارهای سنتی استان است که قدمت آن به دوران سلجوقی بازمی گردد. این بازار همچنان فعال است و انواع محصولات کشاورزی پوشاک صنایع دستی و کالاهای دیگر در آن عرضه می شود. بازارهای هفتگی در شهرهای مختلف استان به ویژه بازارهای روز و جمعه بازارها نیز فرصت خوبی برای خرید محصولات تازه تولیدات محلی و صنایع دستی هستند. در سال های اخیر مراکز خرید مدرن و مجتمع های تجاری نیز در شهرهای بزرگ استان به خصوص در گرگان و گنبد کاووس ساخته شده اند که انواع فروشگاه ها رستوران ها و امکانات تفریحی را در خود جای داده اند. برخی از این مراکز خرید عبارتند از: مجتمع تجاری کاپری در گرگان سیتی سنتر گرگان و مراکز خرید در گنبد کاووس.

ترابری

استان گلستان به دلیل موقعیت جغرافیایی خود در شمال کشور و در مسیر ارتباطی مهم بین استان های شمالی و شمال شرقی دارای زیرساخت های ترابری متنوعی است. این زیرساخت ها شامل شبکه راه های زمینی ریلی و هوایی هستند که امکان دسترسی به استان و جابجایی در داخل آن را فراهم می کنند. شناخت راه های ارتباطی استان برای مسافرانی که قصد سفر به این منطقه را دارند و همچنین برای فعالیت های اقتصادی و تجاری استان اهمیت دارد.

راه های ارتباطی

استان گلستان از طریق شبکه ای از راه های اصلی و فرعی به استان های همجوار و سایر نقاط کشور متصل است. مهم ترین محور ارتباطی استان جاده ساحلی (محور ساری-بهشهر-گرگان) است که این استان را به استان مازندران در غرب متصل می کند. ادامه این محور از طریق بجنورد و قوچان به مشهد مقدس در شرق می رسد. در داخل استان نیز شبکه ای از جاده ها شهرهای مختلف را به یکدیگر متصل می کنند. ترابری ریلی نیز در استان گلستان فعال است. ایستگاه راه آهن گرگان بخشی از راه آهن سراسری شمال است و گرگان را به تهران متصل می کند. همچنین خط ریلی بین المللی گرگان-اینچه برون-ترکمنستان نیز در سال های اخیر راه اندازی شده که اهمیت ترابری ریلی استان را افزایش داده است. ترابری هوایی نیز از طریق فرودگاه بین المللی گرگان انجام می شود که پروازهای داخلی به شهرهای مختلف ایران و پروازهای خارجی به عتبات عالیات و برخی کشورهای همسایه را دارد. فرودگاه کلاله نیز در شرق استان فعال است. علاوه بر این در شهر گرگان سیستم حمل و نقل عمومی شامل تاکسی و اتوبوس برای جابجایی درون شهری وجود دارد و طرح هایی برای بهبود حمل و نقل شهری مانند تراموا یا قطار شهری نیز در دست بررسی است.

گردشگری

استان گلستان با تنوع طبیعی تاریخی و فرهنگی خود یکی از مقاصد جذاب گردشگری در ایران محسوب می شود. از جنگل های سرسبز هیرکانی و آبشارهای زیبا گرفته تا دشت های وسیع ترکمن صحرا برج گنبد قابوس و بافت تاریخی گرگان این استان جاذبه های گردشگری فراوانی دارد که می تواند پاسخگوی سلایق مختلف گردشگران باشد. گردشگری یکی از بخش های مهم اقتصادی استان گلستان است و در سال های اخیر توجه ویژه ای به توسعه زیرساخت ها و معرفی جاذبه های گردشگری این منطقه شده است.

جاهای دیدنی استان گلستان

استان گلستان دارای جاذبه های طبیعی و تاریخی بی شماری است که هر ساله گردشگران زیادی را به سوی خود جذب می کند. پارک ملی گلستان قدیمی ترین پارک ملی ایران و یکی از ذخیره گاه های زیست کره جهان با تنوع گیاهی و جانوری بی نظیر مهم ترین جاذبه طبیعی استان است. آبشارهای متعدد مانند آبشار کبودوال (تنها آبشار تمام خزه ای ایران) در علی آباد کتول آبشارهای شیرآباد و غار دیو سپید در خان ببین آبشار لوه در مینودشت و آبشارهای دره تل انبار در نزدیکی گرگان از دیگر جاذبه های طبیعی محبوب هستند. برج گنبد قابوس در شهر گنبد کاووس بلندترین برج آجری جهان و ثبت شده در فهرست میراث جهانی یونسکو یکی از مهم ترین آثار تاریخی استان است. دیوار بزرگ گرگان باقیمانده از دوران ساسانی یکی دیگر از آثار تاریخی شگفت انگیز است. تالاب های بین المللی آلاگل آلماگل و آجی گل در ترکمن صحرا شبه جزیره میانکاله و جزیره آشوراده در غرب استان از دیگر مناطق طبیعی با اهمیت هستند. روستاهای ییلاقی و کوهستانی مانند روستای وامنان و روستای زیارت نیز با طبیعت بکر و آب و هوای دلپذیر مورد توجه گردشگران قرار دارند.

جاهای دیدنی گرگان

شهر گرگان و اطراف آن نیز دارای جاذبه های گردشگری متعددی هستند که ارزش بازدید دارند. بافت قدیم گرگان با خانه های تاریخی مساجد قدیمی و بازار نعلبندان یکی از مهم ترین جاذبه های فرهنگی و تاریخی شهر است. پارک جنگلی ناهارخوران با قدمت ۴۰ میلیون سال و بازمانده ای از جنگل های هیرکانی با امکانات رفاهی و آب و هوای مطبوع محبوب ترین تفرجگاه مردم گرگان و مسافران است. پارک جنگلی النگدره در مسیر جاده ناهارخوران با طبیعت زیبا و هوای خنک یکی دیگر از پارک های جنگلی شاخص شمال کشور است. تپه هزارپیچ (بام گرگان) چشم انداز زیبایی از شهر را ارائه می دهد و محلی برای ورزش های هوایی سبک است. تپه قلعه خندان باقیمانده از ارگ استرآباد باستان یکی دیگر از آثار تاریخی شهر است. موزه های گرگان از جمله موزه باستان شناسی کاخ موزه گرگان (کاخ سلطنتی پهلوی) و موزه صنایع دستی در خانه امیرلطیفی برای آشنایی با تاریخ و فرهنگ منطقه مناسب هستند. علاوه بر این اماکن مذهبی مانند امامزاده عبدالله و امامزاده نور نیز مورد احترام مردم هستند.

سوالات متداول

گرگان کجاست؟

گرگان مرکز استان گلستان است که در شمال ایران جنوب شرقی دریای خزر و در دامنه شمالی رشته کوه های البرز شرقی قرار دارد. این شهر در منطقه جلگه ای و کوهپایه ای واقع شده و از غرب به کردکوی از شرق به علی آباد کتول از شمال به آق قلا و از جنوب به ارتفاعات البرز محدود می شود.

بهترین زمان برای سفر به استان گلستان چه فصلی است؟

بهترین زمان سفر به استان گلستان بستگی به مقصد شما دارد. بهار و پاییز برای بازدید از جنگل ها و مناطق کوهستانی بسیار دلپذیر هستند. تابستان در مناطق جلگه ای گرم و شرجی است اما مناطق ییلاقی کوهستان آب و هوای خنکی دارند. زمستان در بخش های جلگه ای معتدل و در کوهستان سرد و برفی است.

جاهای دیدنی معروف استان گلستان و گرگان کدامند؟

از معروف ترین جاهای دیدنی استان می توان به پارک ملی گلستان برج گنبد قابوس آبشار کبودوال تالاب های ترکمن صحرا و دیوار بزرگ گرگان اشاره کرد. در شهر گرگان نیز پارک جنگلی ناهارخوران پارک جنگلی النگدره بافت قدیم گرگان و موزه های شهر از جاذبه های اصلی هستند.

چگونه به استان گلستان سفر کنیم؟

برای سفر به استان گلستان می توانید از راه های زمینی ریلی و هوایی استفاده کنید. جاده های اصلی استان را به استان های همجوار متصل می کنند. خط آهن سراسری گرگان را به تهران وصل می کند. فرودگاه بین المللی گرگان نیز پروازهای داخلی و خارجی دارد. همچنین امکان سفر با اتوبوس از پایانه های مسافربری شهرهای مختلف وجود دارد.

بهترین غذاهای محلی استان گلستان چیست؟

استان گلستان دارای غذاهای محلی متنوع و خوشمزه ای است. از معروف ترین آن ها می توان به خورش ساک خورش ماش پتی کدو ترشک چکدرمه (غذای ترکمنی) بورک و انواع آش ها و پلوهای محلی اشاره کرد. این غذاها با استفاده از مواد اولیه تازه و بومی منطقه تهیه می شوند.

برای اقامت در گرگان چه گزینه هایی داریم؟

در شهر گرگان گزینه های متنوعی برای اقامت وجود دارد. هتل ها با درجات مختلف (از هتل های لوکس تا هتل های میان رده) مهمان پذیرها اقامتگاه های بوم گردی (به خصوص در اطراف شهر و روستاهای نزدیک) و خانه های مسافر از جمله این گزینه ها هستند که می توانید بر اساس بودجه و سلیقه خود انتخاب کنید.

سوغات گرگان چیست؟

سوغات گرگان شامل محصولات کشاورزی صنایع دستی و شیرینی جات محلی است. پنبه خاویار (در صورت خرید از مبادی مجاز) ماهی انواع خشکبار و ترشیجات از محصولات کشاورزی هستند. صنایع دستی شامل قالی و پشتی ترکمنی سوزن دوزی حصیربافی خراطی و ابریشم بافی است. شیرینی های محلی مانند حلوا اماج نان زنجبیلی (لوزی) نان پادرازی و قطاب نیز از سوغاتی های خوشمزه گرگان هستند.