مدیریت سرمایه در فارکس؛ راز سرمایه گذاری به شیوه حرفه‌ای!

بازار ارزهای خارجی یا فارکس به عنوان بزرگ ترین و نقدشونده ترین بازار مالی جهان فرصت های بی شماری برای سرمایه گذاری ارائه می دهد. با این حال پتانسیل سودآوری بالا در این بازار همواره با ریسک های قابل توجهی همراه است. بدون شک ورود به این عرصه بدون دانش و استراتژی مشخص می تواند به سرعت منجر به زیان های سنگین شود. در این میان مدیریت سرمایه به عنوان سنگ بنای موفقیت در معاملات فارکس نقشی حیاتی ایفا می کند. معامله گران حرفه ای به خوبی آگاهند که بدون یک برنامه جامع برای مدیریت سرمایه حتی بهترین استراتژی های معاملاتی نیز نمی توانند تضمین کننده سودآوری پایدار باشند. این آموزش فارکس به زبان ساده؛ به بررسی جامع مدیریت سرمایه در فارکس می پردازد و اصول کلیدی و ویژگی های فنی آن را تشریح می کند. هدف اصلی این نوشتار ارتقای سطح دانش و آگاهی مخاطبان در این زمینه بوده و هیچ گونه توصیه ای برای سرمایه گذاری ارائه نمی دهد.

ویژگی های فنی بازار فارکس

بازار فارکس برخلاف بازارهای سهام متمرکز یک بازار غیرمتمرکز (Over-The-Counter – OTC) است که به صورت شبانه روزی و در پنج روز هفته فعال است. این ویژگی به معامله گران امکان می دهد در هر زمان از شبانه روز به انجام معاملات بپردازند اما در عین حال نوسانات و حجم معاملات در ساعات مختلف شبانه روز متفاوت است.

جفت ارزها : معاملات در فارکس همواره به صورت جفت ارز انجام می شود. به عبارت دیگر معامله گران بر روی ارزش نسبی یک ارز در برابر ارز دیگر معامله می کنند. جفت ارزها به سه دسته اصلی تقسیم می شوند :

• جفت ارزهای اصلی (Majors) : شامل ارزهای رایج و پرمعامله جهان مانند EUR/USD GBP/USD USD/JPY USD/CHF AUD/USD USD/CAD و NZD/USD. این جفت ارزها به دلیل حجم معاملات بالا و نقدشوندگی زیاد معمولاً کمترین اسپرد (تفاوت بین قیمت خرید و فروش) را دارند.
• جفت ارزهای فرعی (Minors) : جفت ارزهایی که یکی از ارزهای اصلی را در مقابل یک ارز غیر اصلی تر قرار می دهند مانند EUR/GBP AUD/CAD و CHF/JPY. اسپرد این جفت ارزها معمولاً بیشتر از جفت ارزهای اصلی است.
• جفت ارزهای اگزوتیک (Exotics) : شامل یک ارز اصلی در مقابل یک ارز از اقتصادهای نوظهور یا کوچک تر مانند USD/TRY EUR/RUB و USD/MXN. این جفت ارزها معمولاً نقدشوندگی کمتری دارند و اسپرد آن ها به مراتب بیشتر از جفت ارزهای اصلی و فرعی است.

اهرم (Leverage) : یکی از ویژگی های بارز بازار فارکس اهرم است. اهرم به معامله گران امکان می دهد با سرمایه کمتری حجم معاملات بزرگ تری را کنترل کنند. به عنوان مثال اهرم ۱ : ۱۰۰ به این معناست که معامله گر می تواند با ۱۰۰۰ دلار سرمایه معاملاتی به ارزش ۱۰۰,۰۰۰ دلار انجام دهد. در حالی که اهرم می تواند پتانسیل سود را به طور چشمگیری افزایش دهد ریسک ضرر را نیز به همان نسبت بالا می برد. استفاده از اهرم بالا بدون مدیریت ریسک صحیح می تواند به سرعت منجر به از دست رفتن کل سرمایه شود.

مارجین (Margin) : مارجین وجه تضمینی است که معامله گران برای باز کردن و نگهداری معاملات اهرمی در حساب کارگزاری خود نگهداری می کنند. مارجین به عنوان درصدی از حجم معامله محاسبه می شود و بسته به اهرم و کارگزار متفاوت است. هنگامی که معاملات به ضرر معامله گر پیش می روند و مارجین حساب به زیر سطح مشخصی (سطح مارجین کال) می رسد کارگزار به معامله گر اخطار می دهد (مارجین کال) و در صورت عدم تامین مارجین معاملات باز به صورت خودکار بسته می شوند (استاپ اوت).

اسپرد (Spread) : اسپرد تفاوت بین قیمت خرید (Ask) و قیمت فروش (Bid) یک جفت ارز است. اسپرد در واقع هزینه معامله در بازار فارکس است و به عنوان درآمد کارگزاران عمل می کند. اسپرد بسته به جفت ارز کارگزار و شرایط بازار متغیر است.

لات (Lot) : لات واحد استاندارد حجم معاملات در فارکس است. یک لات استاندارد برابر با ۱۰۰,۰۰۰ واحد از ارز پایه (ارز اول در جفت ارز) است. لات های کوچک تر مانند مینی لات (۰.۱ لات) و میکرولات (۰.۰۱ لات) نیز برای معامله گران با سرمایه کمتر در دسترس هستند.

عوامل تاثیرگذار بر قیمت ارزها

قیمت ارزها در بازار فارکس تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که می توان آن ها را به دو دسته کلی عوامل بنیادی (Fundamental) و عوامل تکنیکال (Technical) تقسیم کرد.

عوامل بنیادی : این عوامل به شرایط اقتصادی و سیاسی کشورها و مناطق مختلف جهان مربوط می شوند و در بلندمدت تاثیر قابل توجهی بر ارزش ارزها دارند. مهم ترین عوامل بنیادی عبارتند از :

• شاخص های اقتصادی : شاخص های اقتصادی کلیدی مانند نرخ رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) نرخ تورم نرخ بیکاری شاخص های تولید صنعتی شاخص های خرده فروشی و شاخص های اعتماد مصرف کننده تصویری از وضعیت اقتصادی یک کشور ارائه می دهند. انتشار این شاخص ها می تواند نوسانات قابل توجهی در بازار فارکس ایجاد کند. به طور کلی داده های اقتصادی قوی تر از انتظارات معمولاً منجر به تقویت ارزش پول ملی آن کشور می شود و بالعکس.
• نرخ بهره : نرخ بهره تعیین شده توسط بانک های مرکزی یکی از مهم ترین عوامل تعیین کننده ارزش ارزها است. افزایش نرخ بهره معمولاً جذابیت سرمایه گذاری در آن کشور را افزایش می دهد و منجر به افزایش تقاضا برای پول ملی و در نتیجه تقویت ارزش آن می شود. کاهش نرخ بهره نیز اثر معکوس دارد.
• سیاست های پولی و مالی : سیاست های پولی بانک های مرکزی (مانند سیاست های نرخ بهره و تسهیل کمی) و سیاست های مالی دولت ها (مانند بودجه و مالیات) نیز تاثیر قابل توجهی بر ارزش ارزها دارند. سیاست های پولی و مالی انبساطی معمولاً منجر به کاهش ارزش پول ملی و سیاست های انقباضی منجر به افزایش ارزش آن می شوند.
• رویدادهای سیاسی و ژئوپلیتیکی : رویدادهای سیاسی مهم مانند انتخابات تغییرات دولت تنش های ژئوپلیتیکی جنگ ها و بحران های سیاسی می توانند نوسانات شدید و غیرقابل پیش بینی در بازار فارکس ایجاد کنند. بی ثباتی سیاسی و ریسک های ژئوپلیتیکی معمولاً منجر به کاهش ارزش پول ملی می شوند.
• قیمت کالاهای اساسی : برای کشورهایی که صادرکننده عمده کالاهای اساسی مانند نفت طلا و مواد معدنی هستند قیمت این کالاها تاثیر مستقیمی بر ارزش پول ملی آن ها دارد. به عنوان مثال افزایش قیمت نفت معمولاً منجر به تقویت ارزش ارز کشورهایی مانند کانادا و روسیه می شود.

عوامل تکنیکال : عوامل تکنیکال به الگوهای قیمتی و شاخص های برگرفته از نمودار قیمت ارزها مربوط می شوند و در کوتاه مدت و میان مدت تاثیرگذار هستند. تحلیل گران تکنیکال با استفاده از ابزارها و تکنیک های مختلف به دنبال شناسایی الگوهای تکرارشونده در قیمت ها و پیش بینی حرکات آتی بازار هستند. مهم ترین عوامل تکنیکال عبارتند از :

• روند (Trend) : روند جهت کلی حرکت قیمت در یک بازه زمانی مشخص است. روندها می توانند صعودی (قیمت ها به طور کلی در حال افزایش هستند) نزولی (قیمت ها به طور کلی در حال کاهش هستند) و یا خنثی (قیمت ها در یک محدوده مشخص نوسان می کنند) باشند. شناسایی روندها و معامله در جهت روند یکی از اصول اساسی تحلیل تکنیکال است.
• سطوح حمایت و مقاومت : سطوح حمایت و مقاومت سطوحی در نمودار قیمت هستند که قیمت در گذشته به آن ها واکنش نشان داده و تغییر جهت داده است. سطوح حمایت به عنوان کف قیمت عمل می کنند و مانع از کاهش بیشتر قیمت می شوند. سطوح مقاومت به عنوان سقف قیمت عمل می کنند و مانع از افزایش بیشتر قیمت می شوند. شناسایی این سطوح می تواند به معامله گران در تعیین نقاط ورود و خروج از معاملات کمک کند.
• الگوهای نموداری (Chart Patterns) : الگوهای نموداری اشکال و فرم های خاصی هستند که در نمودار قیمت شکل می گیرند و نشان دهنده احتمال تغییر روند یا ادامه روند هستند. الگوهای نموداری متنوعی وجود دارند که هر کدام تفسیر و کاربرد خاص خود را دارند مانند الگوهای سر و شانه دوقلوهای سقف و کف مثلث ها و پرچم ها.
• شاخص های تکنیکال (Technical Indicators) : شاخص های تکنیکال محاسبات ریاضی هستند که بر اساس داده های قیمتی (قیمت باز قیمت بسته بالاترین و پایین ترین قیمت) انجام می شوند و اطلاعاتی در مورد قدرت روند مومنتوم نوسانات و شرایط خرید و فروش بیش از حد ارائه می دهند. شاخص های تکنیکال متعددی وجود دارند مانند میانگین متحرک (Moving Average) شاخص قدرت نسبی (RSI) مکدی (MACD) و استوکاستیک (Stochastic Oscillator).

پیش بینی های قیمتی در بازار فارکس

آیا با ترید می‌توان پولدار شد؟ پیش بینی قیمت در بازار فارکس یک چالش پیچیده است که نیازمند دانش تجربه و تحلیل دقیق عوامل مختلف است. هیچ روش قطعی و تضمین شده ای برای پیش بینی قیمت وجود ندارد و تمامی پیش بینی ها ماهیتی احتمالی دارند. با این حال معامله گران می توانند با استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال و تحلیل فاندامنتال احتمال موفقیت پیش بینی های خود را افزایش دهند.

تحلیل تکنیکال برای پیش بینی قیمت : تحلیل تکنیکال با بررسی نمودار قیمت و استفاده از شاخص ها و الگوهای نموداری به دنبال شناسایی نقاط احتمالی تغییر روند و پیش بینی حرکات آتی قیمت است. تحلیل گران تکنیکال معتقدند که تمامی اطلاعات لازم برای پیش بینی قیمت در خود نمودار قیمت نهفته است و نیازی به بررسی عوامل بنیادی نیست. تحلیل تکنیکال بیشتر برای پیش بینی های کوتاه مدت و میان مدت مورد استفاده قرار می گیرد.

تحلیل فاندامنتال برای پیش بینی قیمت : تحلیل فاندامنتال با بررسی عوامل اقتصادی سیاسی و اجتماعی موثر بر ارزش ارزها به دنبال تعیین ارزش ذاتی ارزها و پیش بینی حرکات بلندمدت قیمت است. تحلیل گران فاندامنتال معتقدند که قیمت ها در بلندمدت به سمت ارزش ذاتی خود میل می کنند و با شناسایی ارزهای undervalued (ارزهایی که قیمت آن ها کمتر از ارزش ذاتی است) و overvalued (ارزهایی که قیمت آن ها بیشتر از ارزش ذاتی است) می توان فرصت های معاملاتی سودآوری را شناسایی کرد. تحلیل فاندامنتال بیشتر برای پیش بینی های بلندمدت مورد استفاده قرار می گیرد.

ترکیب تحلیل تکنیکال و فاندامنتال : بسیاری از معامله گران حرفه ای برای افزایش دقت پیش بینی های خود از ترکیب تحلیل تکنیکال و فاندامنتال استفاده می کنند. به این ترتیب که ابتدا با استفاده از تحلیل فاندامنتال جهت کلی بازار و ارزهای مستعد رشد یا کاهش را شناسایی می کنند و سپس با استفاده از تحلیل تکنیکال نقاط ورود و خروج دقیق تر را تعیین می کنند.

محدودیت های پیش بینی قیمت : بازار فارکس بسیار پیچیده و پویا است و تحت تاثیر عوامل متعددی قرار دارد که بسیاری از آن ها غیرقابل پیش بینی هستند. رویدادهای غیرمنتظره (مانند بحران های مالی جنگ ها و بلایای طبیعی) می توانند به سرعت روند بازار را تغییر دهند و پیش بینی ها را بی اعتبار کنند. بنابراین معامله گران باید همواره با احتیاط به پیش بینی ها نگاه کنند و به جای تکیه صرف بر پیش بینی ها بر مدیریت ریسک و مدیریت سرمایه تمرکز کنند.

مدیریت سرمایه؛ کلید بقا و سودآوری در فارکس

مدیریت سرمایه در فارکس مجموعه اقداماتی است که معامله گران برای محافظت از سرمایه خود و به حداکثر رساندن سودآوری پایدار انجام می دهند. مدیریت سرمایه شامل تعیین حجم معاملات تعیین حد ضرر و حد سود مدیریت ریسک به ریوارد و رعایت اصول روانشناسی معامله گری است. بدون مدیریت سرمایه صحیح حتی بهترین استراتژی های معاملاتی نیز در بلندمدت محکوم به شکست خواهند بود.

اصول کلیدی مدیریت سرمایه :

• تعیین میزان ریسک قابل قبول : اولین قدم در مدیریت سرمایه تعیین میزان ریسکی است که معامله گر حاضر است در هر معامله بپذیرد. به طور کلی توصیه می شود که ریسک هر معامله نباید بیش از ۱ تا ۲ درصد از کل سرمایه باشد. این بدان معناست که اگر سرمایه شما ۱۰,۰۰۰ دلار است نباید در هر معامله بیش از ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار ریسک کنید.
• محاسبه حجم معاملات (Position Sizing) : حجم معاملات باید به گونه ای تعیین شود که با میزان ریسک قابل قبول و حد ضرر تعیین شده همخوانی داشته باشد. فرمول ساده برای محاسبه حجم معاملات به شرح زیر است :
•   حجم معامله = (میزان ریسک قابل قبول * کل سرمایه) / (فاصله حد ضرر تا نقطه ورود)

به عنوان مثال اگر سرمایه شما ۱۰,۰۰۰ دلار میزان ریسک قابل قبول ۱ درصد (۱۰۰ دلار) و حد ضرر شما ۵۰ پیپ از نقطه ورود باشد حجم معامله شما به صورت زیر محاسبه می شود :

حجم معامله = (۰.۰۱ * ۱۰۰۰۰) / ۵۰ پیپ = ۲ دلار به ازای هر پیپ

بنابراین شما باید حجمی معادل ۰.۰۲ لات استاندارد (یا ۲ مینی لات) معامله کنید.

• تعیین حد ضرر (Stop-Loss Order) : حد ضرر سفارشی است که به کارگزار داده می شود تا در صورت رسیدن قیمت به سطح مشخصی معامله به صورت خودکار بسته شود. حد ضرر برای محدود کردن ضرر در معاملات زیان ده ضروری است. حد ضرر باید به گونه ای تعیین شود که بر اساس تحلیل تکنیکال و شرایط بازار منطقی باشد و از نوسانات تصادفی بازار در امان باشد.
• تعیین حد سود (Take-Profit Order) : حد سود سفارشی است که به کارگزار داده می شود تا در صورت رسیدن قیمت به سطح مشخصی معامله به صورت خودکار بسته شود و سود معامله ثبت شود. حد سود برای تثبیت سود در معاملات سودده و جلوگیری از بازگشت قیمت ضروری است. حد سود باید به گونه ای تعیین شود که بر اساس تحلیل تکنیکال و شرایط بازار منطقی باشد و پتانسیل سود معامله را به حداکثر برساند.
• نسبت ریسک به ریوارد (Risk-Reward Ratio) : نسبت ریسک به ریوارد نسبت بین میزان ریسک معامله (فاصله حد ضرر تا نقطه ورود) و میزان سود احتمالی معامله (فاصله حد سود تا نقطه ورود) است. به طور کلی توصیه می شود که نسبت ریسک به ریوارد در معاملات فارکس حداقل ۱ : ۲ یا ۱ : ۳ باشد. به این معنا که به ازای هر واحد ریسک حداقل ۲ یا ۳ واحد سود احتمالی وجود داشته باشد. معاملات با نسبت ریسک به ریوارد پایین تر از ۱ : ۱ از نظر ریاضی در بلندمدت سودآور نخواهند بود.
• تنوع بخشی (Diversification) : تنوع بخشی به معنای سرمایه گذاری در جفت ارزهای مختلف و عدم تمرکز سرمایه در یک یا چند جفت ارز محدود است. تنوع بخشی به کاهش ریسک کلی سبد سرمایه گذاری کمک می کند زیرا ضرر در یک جفت ارز ممکن است با سود در جفت ارز دیگر جبران شود.
• رعایت اصول روانشناسی معامله گری : روانشناسی معامله گری نقش بسیار مهمی در موفقیت در فارکس ایفا می کند. احساساتی مانند ترس طمع امید و پشیمانی می توانند تصمیمات معامله گران را تحت تاثیر قرار دهند و منجر به اشتباهات پرهزینه شوند. معامله گران موفق باید بتوانند احساسات خود را کنترل کنند به برنامه معاملاتی خود پایبند باشند و از تصمیمات هیجانی و عجولانه اجتناب کنند.

روانشناسی معاملات و تاثیر آن بر مدیریت سرمایه

روانشناسی معاملات جنبه ای حیاتی و اغلب نادیده گرفته شده در مدیریت سرمایه است. احساسات انسانی مانند ترس و طمع می توانند به شدت بر تصمیمات معاملاتی تاثیر بگذارند و منجر به انحراف از برنامه معاملاتی و اصول مدیریت سرمایه شوند.

ترس : ترس از ضرر یکی از قوی ترین احساسات در معاملات است. ترس می تواند معامله گران را وادار به بستن زودهنگام معاملات سودده و نگه داشتن معاملات زیان ده به امید بازگشت قیمت کند. ترس همچنین می تواند باعث شود معامله گران از ورود به فرصت های معاملاتی خوب اجتناب کنند یا حجم معاملات خود را به طور غیرضروری کاهش دهند.

طمع : طمع تمایل به کسب سود بیشتر از حد معقول است. طمع می تواند معامله گران را وادار به افزایش حجم معاملات نادیده گرفتن حد ضرر و ورود به معاملات پرریسک کند. طمع همچنین می تواند باعث شود معامله گران سودهای خود را به موقع تثبیت نکنند و در نهایت سودهای کسب شده را از دست بدهند.

اهمیت کنترل احساسات : برای موفقیت در فارکس معامله گران باید بتوانند احساسات خود را کنترل کنند و به صورت منطقی و Disciplined معامله کنند. این امر نیازمند خودآگاهی انضباط و تمرین است. معامله گران باید بتوانند احساسات خود را شناسایی کنند تاثیر آن ها بر تصمیمات خود را درک کنند و راهکارهایی برای مدیریت آن ها پیدا کنند.

راهکارهای مدیریت احساسات :

• داشتن برنامه معاملاتی : داشتن یک برنامه معاملاتی مدون و پایبندی به آن می تواند به کاهش تاثیر احساسات بر تصمیمات معاملاتی کمک کند. برنامه معاملاتی باید شامل استراتژی معاملاتی اصول مدیریت سرمایه و قوانین روانشناسی معامله گری باشد.
• استفاده از حد ضرر و حد سود : تعیین حد ضرر و حد سود از قبل می تواند از تصمیمات هیجانی در لحظات پرتنش بازار جلوگیری کند. هنگامی که حد ضرر و حد سود تعیین شده است معامله گر نیازی به نگرانی و تصمیم گیری در مورد بستن معامله در لحظات نوسانی بازار ندارد.
• تمرین و تجربه : با گذشت زمان و کسب تجربه در بازار معامله گران به تدریج یاد می گیرند که احساسات خود را کنترل کنند و به صورت منطقی تر معامله کنند. تمرین مداوم و بررسی معاملات گذشته به معامله گران کمک می کند تا نقاط ضعف خود را شناسایی کنند و راهکارهایی برای بهبود عملکرد خود پیدا کنند.
• مدیتیشن و تمرینات ذهنی : برخی از معامله گران از تکنیک های مدیتیشن و تمرینات ذهنی برای افزایش تمرکز و کنترل احساسات خود استفاده می کنند. این تکنیک ها می توانند به کاهش استرس و اضطراب در معاملات کمک کنند.

نتیجه گیری

مدیریت سرمایه نه تنها یک استراتژی بلکه یک فلسفه معاملاتی است که بقا و سودآوری پایدار در بازار پرنوسان فارکس را تضمین می کند. معامله گرانی که به اصول مدیریت سرمایه پایبند نیستند حتی با بهترین استراتژی های معاملاتی در بلندمدت محکوم به شکست خواهند بود. در مقابل معامله گرانی که مدیریت سرمایه را به عنوان اولویت اصلی خود قرار می دهند می توانند ریسک ها را کنترل کنند از سرمایه خود محافظت کنند و به سودآوری پایدار دست یابند. بازار فارکس فرصت های بی شماری برای کسب سود ارائه می دهد اما موفقیت در این بازار نیازمند دانش انضباط و مهم تر از همه مدیریت سرمایه هوشمندانه است.

پرسش و پاسخ های متداول کاربران

سوال ۱ : مهم ترین اصول مدیریت سرمایه در فارکس کدامند؟

مهم ترین اصول مدیریت سرمایه در فارکس عبارتند از : تعیین میزان ریسک قابل قبول در هر معامله (معمولاً ۱ تا ۲ درصد از کل سرمایه) محاسبه حجم معاملات مناسب بر اساس میزان ریسک و حد ضرر تعیین حد ضرر برای محدود کردن ضرر تعیین حد سود برای تثبیت سود رعایت نسبت ریسک به ریوارد مناسب (حداقل ۱ : ۲ یا ۱ : ۳) تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری و کنترل احساسات و پایبندی به برنامه معاملاتی.

سوال ۲ : تفاوت تحلیل تکنیکال و فاندامنتال در پیش بینی قیمت فارکس چیست؟

تحلیل تکنیکال بر بررسی نمودار قیمت و استفاده از شاخص ها و الگوهای نموداری برای پیش بینی حرکات کوتاه مدت و میان مدت قیمت تمرکز دارد. در مقابل تحلیل فاندامنتال به بررسی عوامل اقتصادی سیاسی و اجتماعی موثر بر ارزش ارزها برای پیش بینی حرکات بلندمدت قیمت می پردازد. تحلیل تکنیکال بیشتر برای معاملات کوتاه مدت و تحلیل فاندامنتال بیشتر برای سرمایه گذاری های بلندمدت مناسب است. بسیاری از معامله گران حرفه ای از ترکیب هر دو روش برای افزایش دقت پیش بینی های خود استفاده می کنند.

سوال ۳ : چگونه می توان ریسک معاملات فارکس را مدیریت کرد؟

مدیریت ریسک در فارکس شامل چندین اقدام کلیدی است : استفاده از حد ضرر در تمامی معاملات برای محدود کردن ضرر احتمالی استفاده از اهرم به صورت مسئولانه و متناسب با سطح تجربه و تحمل ریسک تنوع بخشی به سبد سرمایه گذاری عدم سرمایه گذاری بیش از حد در یک معامله آگاهی از اخبار و رویدادهای اقتصادی و سیاسی موثر بر بازار و داشتن برنامه معاملاتی مدون و پایبندی به آن. همچنین آموزش و کسب دانش مستمر در مورد بازار فارکس و مدیریت ریسک نقش بسیار مهمی در کاهش ریسک معاملات دارد.

 

منبع: اپو بلاگ